Edytorial
2 kwietnia 2005 r.
Ks. Paweł Rozpiątkowski
Ta data weszła do niezbyt licznego zbioru najistotniejszych chwil w historii Kościoła w Polsce i z racji jego wyjątkowych związków z narodem – także do historii naszego kraju. 20 lat temu w tym czasie Polska właściwie stała, choć żadnego strajku nie było. Myśli wszystkich skupione były na jednym: umierał papież, nasz papież, polski papież. Polskie życie toczyło się wokół tej agonii. Otulało ją, prawie że dotykając. Ona wszystko organizowała. Wszystko było jej podporządkowane. 2 kwietnia 2005 r. stał się dniem wyjątkowym, dla którego próżno szukać analogicznego w ponad 1000-letniej historii kraju. Ten dzień stał się datą przełomu.
Puls historii
Wezwanie do służby i wezwanie do śmierci
Paweł Zuchniewicz
W tym roku mija 20. rocznica powrotu św. Jana Pawła II do domu Ojca. Przyjrzyjmy się jego drodze i wydarzeniom, które wstrząsnęły Kościołem i światem.
Zaniedbaliśmy dziedzictwo Jana Pawła II
Artur Stelmasiak
Dziś mamy ostry konflikt społeczno--polityczny na pograniczu rozpadu wspólnoty narodowej, a to na pewno nie mieści się w przestrzeni zaleceń Jana Pawła II dla Polaków – mówi prof. dr hab. Paweł Skibiński, historyk Kościoła z Uniwersytetu Warszawskiego.
Bóg i historia
Cuda eucharystyczne – prawda czy fałsz?
Grzegorz Fels
Bardzo popularne w ostatnich latach zrobiły się różnorakie rankingi. Gdyby ktoś pokusił się o zrobienie rankingu cudów Jezusa, to jestem przekonany, że na pierwszym miejscu uplasowałby się cud Jego zmartwychwstania.
Święte pisanie
Misja św. Andrzeja Boboli w niebie
Czesław Ryszka
Skąd tak ogromne zainteresowanie św. Andrzejem Bobolą w ostatnich latach? Jak doszło do pojawienia się owego, znaczącego sanktuarium tego świętego w Strachocinie k. Sanoka?
Sybilla znad Renu
Agnieszka Dziarmaga
Kochając Boga i stworzony przez Niego świat, ta średniowieczna mistyczka i benedyktynka uczyła kochać życie i wszelkie jego przejawy, w tym np. taniec i śpiew, co wówczas było absolutnie pionierskie i odważne.
Rozmowa
Duchowieństwo wraz z ludem Rzymu, biskupi suburbikarni, możne rody Wiecznego Miasta, cesarze oraz królowie – czy jednak kardynałowie? Kto w przeszłości tak naprawdę wybierał papieża? Wokół zasad elekcji biskupa Rzymu narosło wiele mitów i niedomówień, wyjaśnia je ks. dr Przemysław Śliwiński.
Historia idei
Manicheizm. Nieśmiertelna herezja?
Ks. dr Mariusz Bakalarz
Od swych początków Kościół nieustannie mierzył się z rodzącymi się poglądami teologicznymi, które uznawano za herezje, czyli nauki błędne, sprzeczne z powszechnie przyjętą doktryną. Herezje te zwykle dotyczyły kwestii dogmatów wiary, sakramentów, zasad moralności. Tymczasem od siedemnastu wieków chrześcijaństwo zmaga się nadal z herezją, która nie tylko nie powstała w Kościele, ale jej twórca właściwie nawet nie był chrześcijaninem.
Kościół i Naród
Budowanie kościołów w PRL
Marian Florek
„Nadeszła milicja, ale kobiety wzięły ich pod pachę i zaproponowały im, by podeszli do miejscowej gospody. Światła wygaszono. Milicjanci świecili latarkami, ale z daleka, tak że nie mogli rozpoznać, kto buduje...” – relacjonował w parafialnej kronice ks. Antoni Woźniak
Dagome iudex – największa tajemnica początków państwa polskiego?
Radosław Patlewicz
Niedługo przed swoją śmiercią w 992 r. Mieszko I wydał dokument, który wśród historyków zyskał nazwę Dagome iudex i miano najbardziej dyskusyjnego pisma w polskiej mediewistyce.
Rewolucja moralna
Grzegorz Gadacz
W dziejach narodów rzadko zdarzają się momenty, kiedy wydaje się, że niemal wszyscy myślą i czują to samo. Polacy przeżywali to kilka razy, szczególnie mocno na przełomie 1860 i 1861 r., nazwanym później okresem rewolucji moralnej.
Tajemnice historii
Jak finansowano Kościół w Polsce na przestrzeni dziejów
Ks. dr hab. Sławomir Zabraniak
Kwestia pieniędzy zawsze była i jest drażliwa, niezależnie od okresu dziejów. W przypadku funduszy Kościoła budziła i wciąż budzi skrajne emocje.
Uprowadzenie Maryi
Bogdan Kędziora
To niezwykła historia, którą można by zaliczyć jedynie do legend powstałych w skłonnych do religijnej egzaltacji głowach XVII-wiecznej szlachty.
Historia sztuki
Boży architekt na usługach Barcelony
Ireneusz Korpyś
Jeden z najbardziej genialnych architektów XX wieku, dla którego sztuka była formą ewangelizacji, umierał jak nędzarz. Dziś Kościół pragnie wynieść go na ołtarze.
Esej
Szczególny wkład Polaków w dzieje Kościoła powszechnego
Prof. Wojciech Roszkowski
Statystyki Kościoła katolickiego stawiają Polskę na szóstym lub siódmym miejscu w świecie, jeśli chodzi o liczbę katolików – za Brazylią, Meksykiem, Filipinami, Demokratyczną Republiką Konga i Włochami.
Objawienia i dzieje
Całun, opaski i chusta
Grzegorz Górny
Najdokładniej przebadany naukowo przedmiot na świecie wciąż pozostaje dla uczonych nieodgadnioną tajemnicą.
Włócznia Przeznaczenia
Ks. dr Krzysztof Kowalik
Tylko św. Jan opisuje przebicie boku Jezusa przez rzymskiego żołnierza. Pozostali Ewangeliści wspominają jedynie o wyznaniu wiary Rzymian uczestniczących w egzekucji.
Dramaty w dziejach
Dominacja państwa w szkolnictwie – oznaka rewolucji
Prof. Grzegorz Kucharczyk
W epoce średniowiecznej christianitas edukacja była całkowicie w gestii Kościoła. Nie mogło być inaczej, skoro to z inicjatywy i pod auspicjami Kościoła organizowana była wówczas cała sieć szkolnictwa – począwszy od szkół parafialnych, katedralnych, po uniwersytety.
Kalendarium
Historie jasnogórskie
Jedyny taki synod w II Rzeczypospolitej
O. Grzegorz Prus, paulin
W odrodzonej po I wojnie światowej Rzeczypospolitej w większości diecezji zostały zorganizowane synody diecezjalne, jednak oprócz synodów poszczególnych diecezji konieczne było zwołanie synodu narodowego, który ujednoliciłby życie Kościoła w Polsce.
Tajemnica jasnogórskich podziemi
Józefina Korpyś
Burzliwe dzieje Jasnej Góry pobudzają wyobraźnię, co sprawia, że niekiedy zaciera się granica między legendą a historią – oto jedna z takich opowieści.
Wiara i nauka
Dostrzegł Boga w naturze
Prof. Wojciech Roszkowski
Co sprawiło, że o jednym z wybitniejszych fizyków drugiej połowy XX wieku, o nazwisku Enrico Medi, mało kto dziś pamięta?
Boże miejsca
Nie tylko krakusom bliska
Margita Kotas
Dwa miejsca przychodzą na myśl, gdy pada hasło: „Kraków” – Wawel i Rynek Główny. A jeśli Rynek, to słynne Sukiennice i jeszcze słynniejsza bazylika Mariacka, a w niej równie znany, co ona sama, ołtarz Wita Stwosza.
Z lokalnego dziedzictwa
Łzy Matki
Urszula Buglewicz
Jan Paweł II w Syrakuzach w 1994 r. powiedział: „Matka Boża zapłakała w katedrze w Lublinie, ale ten fakt jest mało znany”. Czas milczenia już minął, teraz jest czas świadectwa.
Miasto prymasa
Ks. dr Paweł Gabara
Pięćset lat temu na posadzce łaskiej kolegiaty wysypano proch, nadając mu kształt krzyża, na którym prymas Jan Łaski napisał alfabet łaciński i grecki, zaznaczając, że te kultury oraz to wszystko, co one ze sobą przyniosły, dopełniło się w znaku krzyża i w chrześcijaństwie – powiedział kard. Grzegorz Ryś.
Prostowanie historii
Kto powołał, a kto zepsuł cenzurę?
Jakub Augustyn Maciejewski
Cenzura kościelna określana jest przez współczesnych jako złowrogi aparat walki z nauką i odmiennymi poglądami, a wszechobecna cenzura świecka jest traktowana jako zwyczajny element życia publicznego. Ale jest jedna różnica między nimi, której nie da się zakwestionować.
Geohistoria
Polscy emigranci i ich duszpasterze
Dr Paweł Sieradzki
U zarania epoki nowożytnej wraz z postępującymi odkryciami geograficznymi i kolonizacją nowych obszarów globu przez europejskie potęgi morskie przybrał na sile niespotykany wcześniej w dziejach proces migracji Europejczyków.
Patrystyka
Mistrz w zwalczaniu herezji
Ks. Mariusz Frukacz
Święty Ireneusz z Lyonu bronił prawdziwej doktryny chrześcijańskiej przed atakami ze strony heretyków oraz przedstawiał w sposób jasny prawdy wiary. Wobec odradzającej się dzisiaj gnozy jego nauczanie pozostaje niezwykle aktualne.
Historia papiestwa
Żelazny papież
Józefina Korpyś
Mimo że jego pontyfikat trwał dość krótko, zaledwie pięć lat, to odmienił oblicze Rzymu pogrążonego w przestępczości i rozpuście.
Rekomendacje kulturalne
Rekomendacje kulturalne
Felieton
Skarby (ponownie) odnalezione
Prof. Agnieszka Januszek-Sieradzka
Rzadko się zdarza, by historyczne odkrycia trafiały na czołówki mediów i poruszały kogoś więcej niż zawodowi historycy i garstka pasjonatów. Tym bardziej trudno przypuszczać, by taką reakcję mogło wywołać ponowne odnalezienie tego samego. A jednak!
