Edytorial

Święta prawda
Ks. Paweł Rozpiątkowski

Historii – szczególnie jeśli jest „nasza”, czyli najbliższa można się wstydzić albo być z niej dumnym.

Puls historii

Bitwa o pamięć
Prof. Grzegorz Górski

Na naszych oczach zmienia się porządek świata. Uruchomiona agresją rosyjską na Ukrainę lawina poruszyła proces gruntownej przebudowy dotychczasowego układu sił.

Smutna satysfakcja
Artur Stelmasiak

Moskwa dobitnie pokazała, że ataki na historię sąsiednich narodów są tylko jednym z elementów wojny, która może się przerodzić w okrutny konflikt zbrojny. Musimy zrobić wszystko, by scenariusz rozgrywający się na Ukrainie nie zrealizował się w Polsce – mówi przewodniczący KRRiT Maciej Świrski, również założyciel i wieloletni prezes Reduty Dobrego Imienia.

Bóg i historia

Słońce tańczy dla Maryi
Prof. Maria Wacholc

Takiego cudu świat jeszcze nie widział. Był on zwieńczeniem najważniejszych objawień od czasów apostolskich i zarazem jedynym cudem w dziejach Kościoła, który został wcześniej zapowiedziany i dokładnie określony co do dnia i pory.

Święte pisanie

Korzenie świętości bł. ks. Jerzego
Joanna Grzybowska

Życie ks. Jerzego Popiełuszki można spiąć klamrą słów św. Pawła, począwszy od: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj” (Rz 12, 21), po: „W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem. Na ostatek odłożono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który mi w owym dniu odda Pan, sprawiedliwy Sędzia” (2 Tm 4, 7-8).

Męczennik za wiarę a unia z Rzymem
Prof. Marek Blaza, jezuita

W celu zrozumienia roli i znaczenia świadectwa wiary ukoronowanego męczeństwem św. Jozafata Kuncewicza, arcybiskupa połockiego, należy koniecznie odwołać się do czasów, w których żył i działał.

Rozmowa

Uczony biskup i ubogi mnich
Dr Agnieszka Dziarmaga

Z o. dr. hab. Janem Strumiłowskim, cystersem z archiopactwa cystersów w Jędrzejowie, rozmawia dr Agnieszka Dziarmaga.

Historia idei

Historia słynnego zdania
Ks. Paweł Rozpiątkowski

Extra Ecclesiam nulla salus est, co znaczy: Poza Kościołem nie ma zbawienia. To jedno z najsłynniejszych sformułowań teologicznych. Nie podoba się ono tym, którym z Kościołem nie po drodze. Niesłusznie.

Kościół i Naród

Najbardziej pobożny z polskich królów
Kamil Krasowski

Na polskim tronie nie brakowało pobożnych władców, ale tylko jeden z nich zyskał miano obrońcy wiary, a jego religijność urosła wręcz do miana legendy.

Patriotyzm z miłości do Boga
Prof. Grzegorz Kucharczyk

Historyczna prawidłowość jest taka, że kryzys moralny i duchowy Kościoła zawsze przekładał się negatywnie na kondycję duchową i moralną cywilizacji, która przy Kościele wyrosła. Ta reguła odnosząca się do dziejów cywilizacji zachodniej ma odniesienie do historii poszczególnych narodów tworzących christianitas. Także do naszego narodu.

Kościół ratujący Żydów
Ks. dr Paweł Rytel-Andrianik

Dzięki polskim księżom, zakonnikom i zakonnicom Holokaust przeżyły tysiące Żydów.

Tajemnice historii

Czy Rzeczpospolita mogła zostać imperium kolonialnym?
Radosław Patlewicz

Był czas, gdy lenno Rzeczypospolitej – Księstwo Kurlandii i Semigalii – posiadało kolonie zamorskie. Ziemie te pozostawały pod formalnym zwierzchnictwem Warszawy. Czy wobec tego państwo polskie również miało aspiracje kolonialne?

Przeszkoda w planach sowietyzacji Polski
Piotr Dmitrowicz

Siedemdziesiąt lat temu dla polskiego Kościoła rozpoczął się jeden z najtrudniejszych okresów w najnowszych dziejach – komuniści aresztowali prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego.

Historia sztuki

Nie wstydźcie się tego krzyża
Ireneusz Korpyś

Krzyż wrósł w polskość, czego ślady na każdym kroku możemy odnaleźć w przestrzeni publicznej.

Esej

Czy historia lubi się powtarzać?
Prof. Wojciech Roszkowski

Popularne powiedzenie, że historia lubi się powtarzać, traktowane dosłownie, ma tyle sensu co równie popularne stwierdzenie, że historia nigdy się nie powtarza.

Objawienia i dzieje

Katakumby – znane i nieznane
Grzegorz Gadacz

Dziś katakumbami nazywa się wszystkie podziemne nekropolie, niezależnie od tego, gdzie się znajdują. Można je spotkać w Neapolu, Paryżu, Londynie, Odessie, a także w polskim Supraślu. Te najstarsze jednak i najrozleglejsze znajdują się w Wiecznym Mieście.

Słuchać jak Abraham
Dr Łukasz Krzysztofka

Pierwszy z patriarchów Izraela nie wahał się złożyć Bogu w ofierze swojego syna. Ojciec wiary, czczony przez religie monoteistyczne. Czy był postacią historyczną?

Dramaty w dziejach

Wokół sprawy bp. Kaczmarka
Dr Agnieszka Dziarmaga

Siedemdziesiąt lat temu w pokazowym procesie został skazany na 12 lat więzienia ordynariusz kielecki bp Czesław Kaczmarek. Zarzucano mu tak absurdalne czyny, jak m.in. szpiegostwo na rzecz USA i Watykanu.

Kalendarium

Historie jasnogórskie

Sto lat temu na Jasnej Górze…
O. Grzegorz Prus, paulin

Ojciec Pius Przeździecki (1865 – 1942), generał Zakonu Paulinów w latach 1931-42, to jedna z najważniejszych postaci w dziejach paulińskiej wspólnoty w XX wieku.

Tu nie wejdzie zwykły pielgrzym
Krzysztof Kołaciński

Jasna Góra wciąż zaskakuje miejscami pełnymi tajemnic, odkrywanych przy okazji remontów lub badań archeologicznych.

Nawrócenia

Żydowski misjonarz katolicki
Prof. Wojciech Roszkowski

Historia Davida Goldsteina nie przypomina historii setek tysięcy biednych żydowskich imigrantów w Stanach Zjednoczonych.

Boże miejsca

Jak powstawało polskie Monte Cassino?
Józefina Korpyś

Opactwa w Tyńcu i Mogilnie są niemymi świadkami tysiącletniej historii naszego państwa. Co mogą „powiedzieć” o najdawniejszych dziejach Polski?

„I w Ostrej świecisz Bramie…”
Krzysztof Tadej

To jedno z najważniejszych świętych miejsc Europy. Przyjeżdżają tu ludzie z całego świata, żeby prosić o cuda, łaski i dziękować za pomoc. To miejsce wielu cudów.

Z lokalnego dziedzictwa

Pęknięte serca
Julia Saganiak

„Niemowląt było około 30. Pamiętam, że 6 z nich zmarło w krótkim czasie, bo w ciągu tygodnia od przywiezienia. Reszta dzieci zginęła w ten sposób, że wrzucono je do ścieku z gorącą wodą” – czytamy w zeznaniach byłych więźniów obozu koncentracyjnego dla polskich dzieci w Łodzi.

Tajemnica zamku w Bobolicach
Łukasz Lemiecha

Można wiele mówić o średniowiecznej Europie. Dla większości jednymi z pierwszych skojarzeń dotyczących tego okresu są rycerze i wojny, damy dworu, królowie oraz monumentalne zamki.

Prostowanie historii

Pierwsza ofiara niemieckiego terroru – Wieluń
Ks. dr Paweł Kostrzewski

Od ataku Niemiec hitlerowskich na Polskę 1 września 1939 r. rozpoczęła się II wojna światowa. Pierwszym polskim miastem zaatakowanym przez agresorów był Wieluń.

Geohistoria

Wiele jest serc (nadal), które czekają na Ewangelię
Ks. Paweł Rozpiątkowski

Pojawienie się Jezusa Chrystusa w ludzkiej historii było – dziś to już znany koncept – prawdziwym „czarnym łabędziem", wydarzeniem, które zmieniło losy świata, choć jemu współcześni prawie w ogóle go nie zauważyli. Historycy rzymscy mało interesowali się osobą Jezusa i chrześcijanami. Dziś to największa wspólnota.

Patrystyka

Pierwszy encyklopedysta
Ks. Mariusz Frukacz

Święty Izydor z Sewilli w swoich dziełach stworzył coś w rodzaju bazy danych, która przez historyków Kościoła jest uważana za dalekiego praprzodka komputera. Był też twórcą jednej z pierwszych encyklopedii świata.

Historia papiestwa

Kulisy wyboru Jana Pawła II
Ks. Mariusz Frukacz

Jakie były okoliczności wyboru Polaka na tron Piotrowy? Jaką rolę odegrał arcybiskup Wiednia kard. Franz König?

Rekomendacje kulturalne

Felieton

Pamiętajmy o korzeniach
Prof. Agnieszka Januszek-Sieradzka

Truizmy mają to do siebie, że mówią prawdy oczywiste i banalne. Czasem tak oczywiste i tak banalne, że się o nich zapomina. Tak jak banalna prawda o drzewie, które – choć największe, najsilniejsze i najbardziej odporne na wszystko to, co drzewom zagraża – nie będzie rosło pozbawione korzeni. Prawda, że truizm? A jednak w życiowej praktyce często o tej prawdzie zapominamy.