Boże miejsca

Śladem wiary i historii

Ks. prof. Piotr Roszak
Teolog, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Historia Camino de Santiago – szlaku pielgrzymkowego prowadzącego do hiszpańskiego Santiago de Compostela, gdzie znajdują się doczesne szczątki św. Jakuba Starszego, apostoła Jezusa Chrystusa – to coś więcej niż tylko opis wypraw w dalekie strony, zwłaszcza pielgrzymów z naszej części Europy.

Pielgrzymowanie do Composteli przeżyło swój rozkwit w okresie karolińskim, gdy w świadomości europejskiej pojawiło się przekonanie o odkryciu grobu Apostoła w Galicji. A choć ten moment określono jako Inventio Sancti Iacobi, to nie było to wymyślenie kultu, lecz zgodnie z łacińską etymologią – odnalezienie czegoś zapomnianego. Istnieją ślady archeologiczne i dokumenty, które potwierdzają, że kult Apostoła istniał na ziemiach galicyjskich w wymiarze lokalnym już od pierwszych wieków chrześcijaństwa, ale nie mógł się rozwijać ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną, najpierw z powodu rzymskich prześladowań, a potem konkwisty muzułmanów na południu Hiszpanii, którzy zresztą często podejmowali łupieżcze wyprawy na północ aż po Santiago (złupione przez Almanzora w 997 r.). Nie zatrzymało to jednak peregrynacji, które od X wieku stały się coraz bardziej międzynarodowe, a przykładem tego jest biskup Gotestalco z Le Puy. Zamówiony przez niego traktat św. Ildefonsa z Toledo De virginitate..., odebrany w drodze powrotnej z Santiago, pokazuje, jak ten szlak kulturowo oddziaływał. Powyższe fakty ukazują, jak bardzo widok pielgrzymów idących do Santiago wpisał się w krajobraz europejski i wpłynął na budowanie nowych więzi i relacji społecznych wokół grobu Apostoła. Rozwój ruchu pielgrzymkowego znalazł wyraz w powiedzeniu przypisywanym Goethemu, że „Europa powstała, pielgrzymując do Santiago, a chrześcijaństwo jest jej językiem ojczystym”.

Pełna treść tego artykułu w wersji drukowanej
lub w e-wydaniu.

Niedziela. Magazyn 5/2024

Dystrybucja

W parafiach

W wersji elektronicznej

Zamów e-wydanie