„Żaden z wielkich, od Ojców kapadockich do Augustyna, do Dionizego, Maksyma, Szkota Eriugeny i Eckharta, nie mógł uniknąć wpływu magicznej niemal siły promieniowania «człowieka ze stali», jak go nazywano (...). Nie ma w Kościele myśliciela, który byłby tak niewidzialnie wszechobecny jak Orygenes”. Taką opinię wyraził Hans Urs von Balthasar, pisząc o wpływie Orygenesa na myśl epoki patrystycznej i późniejszą teologię.
Orygenes Aleksandryjski przyczynił się do nieodwracalnego przełomu w rozwoju myśli chrześcijańskiej. „Nauczał on, że postępowanie powinno dokładnie odpowiadać słowu, i przede wszystkim dlatego, wspomagany łaską Bożą, skłonił wielu, by go naśladowali” – napisał o nim Euzebiusz z Cezarei. Orygenes urodził się ok. 185 r. w Aleksandrii, w rodzinie chrześcijańskiej. Miał 17 lat, kiedy w dziesiątym roku panowania Septymiusza Sewera rozpoczęło się w Aleksandrii prześladowanie chrześcijan. Jego nauczyciel Klemens opuścił miasto, natomiast jego ojciec, Leonid, został wtrącony do więzienia. Sam Orygenes przez całe życie żywił usilne pragnienie męczeństwa. Jego ojciec został ścięty, a Orygenes czterdzieści lat później, głosząc kazanie w Cezarei, wyznał: „Na nic się zda, że miałem ojca męczennika, jeśli nie postępuję dobrze i nie przynoszę zaszczytu mojemu szlachetnemu rodowi, to znaczy nie stoję na wysokości męczeństwa mojego ojca oraz świadectwa, które uczyniło go wybitnym w Chrystusie”. Pragnienie męczeństwa zostało w części spełnione, gdy w 250 r., podczas prześladowań Decjusza, Orygenes został uwięziony i był okrutnie torturowany. Wyczerpany doznanymi cierpieniami umarł kilka lat później (254 r.). Nie miał jeszcze siedemdziesięciu lat. Dorobek literacki Aleksandryjczyka, jak napisał św. Hieronim w swoim Liście 33, obejmuje 320 książek oraz 310 homilii. Większa część dzieł zaginęła, ale ta, która pozostała, świadczy o tym, że był on najbardziej płodnym autorem pierwszych trzech wieków chrześcijaństwa. Najważniejsze dzieło Orygenesa – O zasadach to pierwsza wielka suma teologiczna. Jego zainteresowania obejmowały egzegezę, dogmatykę, filozofię, apologetykę, ascetykę i mistykę. „Jest to fundamentalna i całościowa wizja życia chrześcijańskiego” – podkreślił Benedykt XVI.
Mistrz rozumienia Biblii
Pełna treść tego artykułu
w wersji drukowanej
lub w e-wydaniu.
