W 1936 r. miało miejsce na Jasnej Górze wiele podniosłych wydarzeń z licznym udziałem pielgrzymów. Jedno spośród nich zasługuje na szczególną uwagę.
Pierwszym wielkim wydarzeniem 1936 r. była pamiętna ogólnopolska pielgrzymka akademicka z 24 maja, w której wzięło udział 18 tys. studentów z polskich uczeni. Nastęnie w dniach 25-26 sierpnia miały miejsce obrady pierwszego Synodu Plenarnego w II Rzeczypospolitej. Trzecim wielkim wydarzeniem tego roku w sanktuarium jasnogórskim była pielgrzymka związana ze środowiskiem Akcji Katolickiej. Była to zorganizowana w dniach 26-27 września ogólnopolska pielgrzymka Katolickiego Związku Kobiet. Zamiast zapodziewanych 40-50 tys. pań u stóp Jasnej Góry stanęło w dniu 26 września ok. 90 tys. uczestniczek zjazdu ze wszystkich dwudziestu ówczesnych polskich diecezji. Wydarzenie to pozwala zrozumieć, jak kształtowała się świadomość polskich kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym.
U nóg Matki Najświętszej
Przybyłe na Jasną Górę uczestniczki pielgrzymki powitał o godz. 11 przeor klasztoru o. Norbert Motylewski. Następnie miała miejsce Msza św. na szczycie jasnogórskim, której przewodniczył bp Teodor Kubina, ordynariusz częstochowski, a kazanie wygłosił ks. prof. Jan Zieja z Pińska. Po południu odbyła się akademia, w czasie której słowo do uczestniczek skierował kard. August Hlond, prymas Polski, wysłuchano treści okolicznościowego przesłania z Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej, sygnowanego przez kard. Eugenio Pacellego, późniejszego papieża Piusa XII, oraz referatu Zofii Rzepeckiej, przedstawicielki Katolickiego Związku Kobiet z Poznania, który był organizatorem całej pielgrzymki. Następnie uczestniczące w pielgrzymce kobiety przyjęły odczytane wówczas rezolucje dotyczące wartości, którym chciały pozostawać wierne w życiu rodzinnym i społecznym. Kobiety postanawiały: „Uroczyście u nóg Matki Najświętszej na Jasnej Górze dążyć do odrodzenia w Chrystusie rodziny i społeczeństwa. Rodzinę podnieść chcemy przez szerzenie lepszego, głębszego zrozumienia godności i odpowiedzialności chrześcijańskiej małżonki i matki, stawiając z całą odwagą czoło liberalnym, materialistycznym i komunistycznym poglądom, zagrażającym czystości i spójności małżeństwa i rodziny. (...)". W odniesieniu do życia społecznego deklarowały, że: „1. Krzewić będziemy ofiarną miłość Ojczyzny i na wskroś katolickiego ducha obywatelskiego, szerzyć wobec ataków komunizmu i bezbożnictwa słowem i przykładem zasady sprawiedliwości i miłości społecznej, stając w obronie wyzyskiwanych, zabiegając o pomoc dla bliźnich dotkniętych nędzą; 2. Budzić i utrwalać zamiłowanie czystości obyczajów i uczciwości w życiu osobistym, zawodowym i publicznym; 3. Szerzyć organizacje Akcji Katolickiej jako dające najsilniejsze podstawy moralne i najzdrowszą oświatę". Zwracały specjalną uwagę na pogłębienie swojej wiary: „Uważając apostolstwo przykładu za najważniejsze i najowocniejsze dla zdrowia moralnego rodziny i społeczeństwa – my, członkinie Akcji Katolickiej, dążyć będziemy do pogłębienia w sobie życia wewnętrznego, duchowego, by przez nie, a zwłaszcza przez łączność z Jezusem Chrystusem w Eucharystii mieć siły do życia według woli Bożej i wskazań Kościoła katolickiego na każdym stanowisku i we wszystkich okolicznościach". Akademię, która odbywała się w plenerze, na wałach jasnogórskich, trzeba było przerwać z powodu opadów deszczu. Wieczorem uczestniczki pielgrzymki przeszły w pięknym pochodzie z Jasnej Góry Alejami Najświętszej Maryi Panny przy śpiewie maryjnych pieśni i akompaniamencie organowym.
Wotum kobiet
Centralnym wydarzeniem pielgrzymki była w jej drugim dniu Msza św. na szczycie z udziałem ok. 100 tys. wiernych pod przewodnictwem kard. Augusta Hlonda. Kazanie do zebranych wygłosił bp Franciszek Lisowski z Tarnowa. W czasie Mszy św. członkinie Katolickiego Związku Kobiet ofiarowały Matce Bożej poświęcone w jej trakcie wotum. Był to kuty w srebrze, dużych rozmiarów, znak Związku w kształcie krzyża z literą „P” symbolizującą Polki z napisem: Pro Christo et Patria. Wotum to można aktualnie zobaczyć na Jasnej Górze w Kaplicy Matki Bożej za ołtarzem z Cudownym Obrazem; znajduje się w korytarzu, który pielgrzymi przemierzają, często na kolanach, obchodząc wokół ołtarz. Po ofiarowaniu wotum wszystkie członkinie Katolickiego Związku Kobiet złożyły ślubowanie, powtarzając słowa odczytywane przez bp. Kubinę: „Panno Święta, w której upodobał sobie Pan i którą uczynił Matką swoją, Dziewico Niepokalana bez zmazy na ciele i duszy, w wierze swej i miłości racz wejrzeć łaskawie na nas, które w słabości naszej do Twojej przemożnej uciekamy się opieki. Maryjo, Matko nasza i Pani, my niewiasty katolickie, zrzeszone w stowarzyszeniach żeńskich, rzucamy się na łono Twego miłosierdzia i oddajemy od tej chwili na zawsze i na godzinę śmierci dusze nasze i ciało pod Twoją straż i osobliwą opiekę. Polecamy Ci i w ręce Twoje składamy wszystkie nasze nadzieje i pociechy, nasze cierpienia i nędze, również cały bieg i kres życia naszego, aby za Twoją najświętszą przyczyną i dla zasług wszelkie prace nasze podejmowane i kierowane były wedle woli Twojej i Twojego Boskiego Syna. Amen".
Formacja polskich kobiet w tak kształtowanych środowiskach w okresie międzywojennym wydała obfite owoce w czasie II wojny światowej, w mrokach okupacji hitlerowskiej i sowieckiej oraz w Powstaniu Warszawskim. Wiele polskich kobiet uformowanych w duchu wartości katolickich wykazało się wówczas godną pochwały odpowiedzialnością i bohaterstwem, wiernością wierze i miłości. W dramatycznych czasach, które nadeszły, zdały swój życiowy egzamin.
