Święty Hieronim przez 35 lat życia w Betlejem pracował nad przekładem Biblii na język łaciński.
Ten wielki Ojciec Kościoła, który żył w latach 347 – 420, na kartach historii zapisał się głównie przez dokonanie przełomowego kroku, jakim było przetłumaczenie Pisma Świętego na język łaciński, czyli stworzenie tzw. Wulgaty. Do dzisiaj w Betlejem pielgrzymi mogą zobaczyć grotę – miejsce jego śmierci i grotę celę, w której św. Hieronim żył i tłumaczył Pismo Święte.
Początek drogi
Święty Hieronim urodził się w Strydonie. Była to miejscowość położona w Cesarstwie Rzymskim, w rejonie dzisiejszej granicy Słowenii i Włoch. W Rzymie podjął naukę w zakresie gramatyki, retoryki i literatury świeckiej. W 367 r. udał się do Trewiru i tam obudziła się w nim fascynacja teologią i życiem kontemplacyjnym. W 373 r. wyruszył na wschód i osiadł w Antiochii Syryjskiej. Właśnie w tym miejscu ostatecznie podjął decyzję, aby skupić się na studiowaniu Pisma Świętego. W 378 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Na swojej drodze życia spotkał wybitnych teologów chrześcijańskiego Wschodu, m.in. Grzegorza z Nyssy. „Św. Hieronim staje się jedną z wielkich postaci starożytnego Kościoła, w okresie nazywanym złotym wiekiem patrystyki, prawdziwym mostem między Wschodem a Zachodem: jest przyjacielem z młodości Rufina z Akwilei, spotyka Ambrożego i prowadzi bogatą korespondencję z Augustynem. Na Wschodzie zna Grzegorza z Nazjanzu, Dydyma Aleksandryjskiego, Epifaniusza z Salaminy. Chrześcijańska tradycja ikonograficzna czyni go świętym, ukazując go wraz z Augustynem, Ambrożym i Grzegorzem Wielkim, wśród czterech wielkich doktorów Kościoła Zachodniego” – przypomniał papież Franciszek w liście apostolskim Scripturae Sacrae affectus w 16. stulecie śmierci św. Hieronima.
Wulgata
Na Wschodzie Hieronim zapoznał się z myślą biblijną, pismami Ojców Kościoła, nauczył się greki oraz hebrajskiego. W 382 r. wraz z biskupem Paulinem przybył do Rzymu na synod. Papież Damazy, zafascynowany jego znajomością Pisma Świętego i języków biblijnych, zatrzymał go w Rzymie i mianował swoim sekretarzem.
Właśnie wtedy papież zachęcał Hieronima do przygotowania nowego wydania Biblii – w języku łacińskim, którym porozumiewano się w Imperium Romanum. Publikacja tego nowego przekładu Pisma Świętego stała się głównym celem życia Hieronima. Tłumaczył tekst biblijny, korzystając z oryginałów zapisanych w językach hebrajskim, aramejskim i greckim oraz z ważnych tłumaczeń greckich i łacińskich. Owocem jego pracy jest Biblia łacińska zwana Wulgatą. Hieronim „inkulturował” Biblię do języka i kultury łacińskiej, a jego praca stała się trwałym przykładem dla działalności misyjnej Kościoła.
W drodze do Betlejem
Wielkim pragnieniem Hieronima było poznanie Ziemi Świętej. Po śmierci papieża Damazego w 384 r. przeniósł się właśnie tam. Przybył do Betlejem, miejsca narodzin Jezusa, w 386 r. i zamieszkał w jednej z grot. Przez 35 lat życia w Betlejem pracował nad przekładem Biblii. Wokół niego rozkwitło życie monastyczne – przybywali inni mnisi, powstawały klasztory męskie i żeńskie, kaplice. Wraz ze swoją uczennicą z czasów rzymskich – Paulą – Hieronim utworzył w Betlejem nie tylko klasztory, ale również szkołę i hospicjum. Ślady działalności świętego można oglądać dzisiaj – dzięki pracom archeologicznym franciszkanów – w grotach położonych wokół tej najważniejszej: Groty Narodzenia Dzieciątka Jezus. Hieronim umarł w Betlejem w 420 r.
Duchowość Hieronima
Ten wielki Ojciec Kościoła powtarzał, że nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa. Zapewne umiłowanie tajemnicy wcielenia Słowa – narodzin Chrystusa – pociągnęło go do wędrówki do Ziemi Świętej, szczególnie do Betlejem. „Znaczenie przypisywane miejscom świętym jest podkreślone nie tylko przez jego wybór życia w Palestynie, od 386 r. aż do śmierci, ale także przez posługę dla pielgrzymek” – podkreślił papież Franciszek we wspomnianym liście apostolskim. „W Betlejem, aż do swej śmierci w 420 r., Hieronim przeżywa najbardziej owocny i intensywny okres swego życia, całkowicie oddany studium Pisma Świętego, zaangażowany w monumentalne dzieło przekładu całego Starego Testamentu z oryginału hebrajskiego. Jednocześnie komentuje księgi prorockie, Psalmy, dzieła św. Pawła i pisze podręczniki do studiowania Biblii” – dodał papież. Zapewne tak intensywny kontakt ze słowem Bożym ukształtował duchowość Hieronima. Długie lata życia w Betlejem spędził na osobistej i wspólnotowej modlitewnej lekturze Pisma Świętego, na kontemplacji.
Głos archeologii
Badania z lat 1962-64 przeprowadzone przez franciszkanów Bellarmina Bagattiego i Alberta Farinę w grotach wokół Groty Narodzenia wykazały, że były one zamieszkane już w VII wieku przed Chr. Odkryto także dużą liczbę grobów, z których większość pochodzi z czasów św. Hieronima. Groby w tych grotach mogą wskazywać na to, że starożytni chrześcijanie pragnęli być pochowani w pobliżu świętego miejsca narodzenia Chrystusa.
